4.5 Conclusion et perspectives
Nous étudions la résolution du GTSP par un
algorithme mémétique dans lequel l'opérateur de croisement
se base sur une recherche à grand voisinage dont l'opérateur,
appelé Dropstar, a été présenté
dans le chapitre 2. Notre principale contribution est l'originalité de
notre opérateur de croisement. Nous montrons par les résultats
expérimentaux que notre algorithme est robuste et offre un bon compromis
entre temps de calcul et qualité des solutions. Il résout 41
instances sur 41 à l'optimal et les solutions renvoyées ne sont
jamais à plus de 0,75 % de pourcentage d'erreur par rapport aux
solutions optimales. Nous montrons donc que l'hybridation entre un
opérateur de recherche locale à grand voisinage et un algorithme
génétique (l'ensemble définissant un algorithme
mémétique) est une méthode qui semble efficace. 
 
| 
 instance 
 | 
 opt 
 | 
 best 
 | 
 mean gap 
 | 
 min gap 
 | 
 max gap 
 | 
 CPU time 
 | 
 
| 
 10att48.gtsp 
 | 
 5394 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.76 
 | 
 
| 
 10gr48.gtsp 
 | 
 1834 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.79 
 | 
 
| 
 10hk48.gtsp 
 | 
 6386 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.50 
 | 
 
| 
 11eil51.gtsp 
 | 
 174 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.81 
 | 
 
| 
 12brazil58.gtsp 
 | 
 15332 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.65 
 | 
 
| 
 14st70.gtsp 
 | 
 316 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.93 
 | 
 
| 
 16eil76.gtsp 
 | 
 209 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 1.00 
 | 
 
| 
 16pr76.gtsp 
 | 
 64925 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 1.17 
 | 
 
| 
 20kroA100.gtsp 
 | 
 9711 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 1.81 
 | 
 
| 
 20kroB100.gtsp 
 | 
 10328 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 2.17 
 | 
 
| 
 20kroC100.gtsp 
 | 
 9554 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 1.85 
 | 
 
| 
 20kroD100.gtsp 
 | 
 9450 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 2.77 
 | 
 
| 
 20kroE100.gtsp 
 | 
 9523 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 1.81 
 | 
 
| 
 20rat99.gtsp 
 | 
 497 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 3.89 
 | 
 
| 
 20rd100.gtsp 
 | 
 3650 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 2.91 
 | 
 
| 
 21eil101.gtsp 
 | 
 249 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 2.09 
 | 
 
| 
 21lin105.gtsp 
 | 
 8213 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 3.18 
 | 
 
| 
 22pr107.gtsp 
 | 
 27898 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 4.78 
 | 
 
| 
 24gr120.gtsp 
 | 
 2769 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 2.34 
 | 
 
| 
 25pr124.gtsp 
 | 
 36605 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 2.84 
 | 
 
| 
 26bier127.gtsp 
 | 
 72418 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 3.35 
 | 
 
| 
 28pr136.gtsp 
 | 
 42570 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 4.23 
 | 
 
| 
 29pr144.gtsp 
 | 
 45886 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 5.42 
 | 
 
| 
 30kroA150.gtsp 
 | 
 11018 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 5.95 
 | 
 
| 
 30kroB150.gtsp 
 | 
 12196 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 5.02 
 | 
 
| 
 31pr152.gtsp 
 | 
 51576 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 5.24 
 | 
 
| 
 32u159.gtsp 
 | 
 22664 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 5.58 
 | 
 
| 
 39rat195.gtsp 
 | 
 854 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 11.01 
 | 
 
| 
 40d198.gtsp 
 | 
 10557 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 10.15 
 | 
 
| 
 40kroA200.gtsp 
 | 
 13406 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 10.41 
 | 
 
| 
 40kroB200.gtsp 
 | 
 13111 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 10.81 
 | 
 
| 
 45ts225.gtsp 
 | 
 68340 
 | 
 3 
 | 
 0.04 
 | 
 0.00 
 | 
 0.09 
 | 
 31.45 
 | 
 
| 
 46pr226.gtsp 
 | 
 64007 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 8.25 
 | 
 
| 
 53gil262.gtsp 
 | 
 1013 
 | 
 2 
 | 
 0.14 
 | 
 0.00 
 | 
 0.3 
 | 
 24.34 
 | 
 
| 
 53pr264.gtsp 
 | 
 29549 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 18.27 
 | 
 
| 
 60pr299.gtsp 
 | 
 22615 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 21.25 
 | 
 
| 
 64lin318.gtsp 
 | 
 20765 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 26.33 
 | 
 
| 
 80rd400.gtsp 
 | 
 6361 
 | 
 1 
 | 
 0.42 
 | 
 0.00 
 | 
 0.75 
 | 
 32.21 
 | 
 
| 
 84fl417.gtsp 
 | 
 9651 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 31.63 
 | 
 
| 
 88pr439.gtsp 
 | 
 60099 
 | 
 5 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.00 
 | 
 42.55 
 | 
 
| 
 89pcb442.gtsp 
 | 
 21657 
 | 
 1 
 | 
 0.19 
 | 
 0.00 
 | 
 0.38 
 | 
 62.53 
 | 
 
  
TABLE 4.1 - Résultats
expérimentaux : qualité des solutions sur instances
fermées 
 
| 
 instance 
 | 
 best 
 | 
 mean gap 
 | 
 min gap 
 | 
 max gap 
 | 
 CPU time 
 | 
 
| 
 99d493.gtsp 
 | 
 20117.2 
 | 
 -0.03 
 | 
 -0.28 
 | 
 0.23 
 | 
 166.11 
 | 
 
| 
 107att532.gtsp 
 | 
 13510.8 
 | 
 -0.30 
 | 
 -0.34 
 | 
 -0.17 
 | 
 137.54 
 | 
 
| 
 107si535.gtsp 
 | 
 13513.2 
 | 
 -0.01 
 | 
 -0.05 
 | 
 0.06 
 | 
 90.98 
 | 
 
| 
 113pa561.gtsp 
 | 
 1051.2 
 | 
 -0.84 
 | 
 -1.26 
 | 
 -0.21 
 | 
 149.43 
 | 
 
| 
 115rat575.gtsp 
 | 
 2414.8 
 | 
 0.04 
 | 
 -0.45 
 | 
 0.09 
 | 
 157.01 
 | 
 
| 
 131p654.gtsp 
 | 
 27439 
 | 
 -0.03 
 | 
 -0.04 
 | 
 0.00 
 | 
 144.95 
 | 
 
| 
 132d657.gtsp 
 | 
 22599 
 | 
 -0.15 
 | 
 -0.43 
 | 
 0.28 
 | 
 259.11 
 | 
 
| 
 145u724.gtsp 
 | 
 21657 
 | 
 0.45 
 | 
 0.24 
 | 
 0.66 
 | 
 218.66 
 | 
 
| 
 157rat783.gtsp 
 | 
 3300.2 
 | 
 -0.07 
 | 
 -0.58 
 | 
 0.12 
 | 
 391.79 
 | 
 
| 
 201pr1002.gtsp 
 | 
 114582.2 
 | 
 0.03 
 | 
 -0.18 
 | 
 0.16 
 | 
 513.48 
 | 
 
| 
 207si1032.gtsp 
 | 
 22388.8 
 | 
 -0.26 
 | 
 -0.33 
 | 
 -0.17 
 | 
 616.28 
 | 
 
| 
 212u1060.gtsp 
 | 
 108390.4 
 | 
 -0.92 
 | 
 -1.58 
 | 
 0.19 
 | 
 762.86 
 | 
 
| 
 217vm1084.gtsp 
 | 
 131884.6 
 | 
 -0.26 
 | 
 -0.65 
 | 
 0.09 
 | 
 583.44 
 | 
 
  
TABLE 4.2 - Résultats
expérimentaux : qualité des solutions sur instances
ouvertes 
 
| 
 instance 
 | 
 mrOX 
 | 
 Bontoux 
 | 
 
| 
 99d493.gtsp 
 | 
 20117.2 
 | 
 20061 
 | 
 
| 
 107att532.gtsp 
 | 
 13510.8 
 | 
 13464 
 | 
 
| 
 107si535.gtsp 
 | 
 13513.2 
 | 
 13506 
 | 
 
| 
 113pa561.gtsp 
 | 
 1051.2 
 | 
 1038 
 | 
 
| 
 115rat575.gtsp 
 | 
 2414.8 
 | 
 2404 
 | 
 
| 
 131p654.gtsp 
 | 
 27439 
 | 
 27428 
 | 
 
| 
 132d657.gtsp 
 | 
 22599 
 | 
 22502 
 | 
 
| 
 157rat783.gtsp 
 | 
 3300.2 
 | 
 3281 
 | 
 
| 
 201pr1002.gtsp 
 | 
 114582.2 
 | 
 114374 
 | 
 
| 
 207si1032.gtsp 
 | 
 22388.8 
 | 
 22315 
 | 
 
| 
 212u1060.gtsp 
 | 
 108390.4 
 | 
 106677 
 | 
 
| 
 217vm1084.gtsp 
 | 
 131884.6 
 | 
 131028 
 | 
 
  
TABLE 4.3 - Résultats
expérimentaux : meilleures solutions connues 
 
| 
 name 
 | 
 opt 
 | 
 Dropstar Gap CPU 
 | 
 One-Point Gap CPU 
 | 
 
| 
 10att48.gtsp 
 | 
 5394 
 | 
 0.00 
 | 
 0.76 
 | 
 0.00 
 | 
 0.15 
 | 
 
| 
 10gr48.gtsp 
 | 
 1834 
 | 
 0.00 
 | 
 0.79 
 | 
 0.00 
 | 
 0.14 
 | 
 
| 
 10hk48.gtsp 
 | 
 6386 
 | 
 0.00 
 | 
 0.50 
 | 
 0.00 
 | 
 0.17 
 | 
 
| 
 11eil51.gtsp 
 | 
 174 
 | 
 0.00 
 | 
 0.81 
 | 
 0.00 
 | 
 0.15 
 | 
 
| 
 12brazil58.gtsp 
 | 
 15332 
 | 
 0.00 
 | 
 0.65 
 | 
 0.00 
 | 
 0.24 
 | 
 
| 
 14st70.gtsp 
 | 
 316 
 | 
 0.00 
 | 
 0.93 
 | 
 0.00 
 | 
 0.20 
 | 
 
| 
 16eil76.gtsp 
 | 
 209 
 | 
 0.00 
 | 
 1.00 
 | 
 0.00 
 | 
 0.17 
 | 
 
| 
 16pr76.gtsp 
 | 
 64925 
 | 
 0.00 
 | 
 1.17 
 | 
 0.00 
 | 
 0.25 
 | 
 
| 
 20kroA100.gtsp 
 | 
 9711 
 | 
 0.00 
 | 
 1.81 
 | 
 0.00 
 | 
 0.27 
 | 
 
| 
 20kroB100.gtsp 
 | 
 10328 
 | 
 0.00 
 | 
 2.17 
 | 
 0.00 
 | 
 0.27 
 | 
 
| 
 20kroC100.gtsp 
 | 
 9554 
 | 
 0.00 
 | 
 1.85 
 | 
 0.00 
 | 
 0.27 
 | 
 
| 
 20kroD100.gtsp 
 | 
 9450 
 | 
 0.00 
 | 
 2.77 
 | 
 0.00 
 | 
 0.27 
 | 
 
| 
 20kroE100.gtsp 
 | 
 9523 
 | 
 0.00 
 | 
 1.81 
 | 
 0.00 
 | 
 0.53 
 | 
 
| 
 20rat99.gtsp 
 | 
 497 
 | 
 0.00 
 | 
 3.89 
 | 
 0.00 
 | 
 0.44 
 | 
 
| 
 20rd100.gtsp 
 | 
 3650 
 | 
 0.00 
 | 
 2.91 
 | 
 0.36 
 | 
 0.40 
 | 
 
| 
 21eil101.gtsp 
 | 
 249 
 | 
 0.00 
 | 
 2.09 
 | 
 0.56 
 | 
 0.61 
 | 
 
| 
 21lin105.gtsp 
 | 
 8213 
 | 
 0.00 
 | 
 3.18 
 | 
 0.00 
 | 
 0.36 
 | 
 
| 
 22pr107.gtsp 
 | 
 27898 
 | 
 0.00 
 | 
 4.78 
 | 
 0.08 
 | 
 0.33 
 | 
 
| 
 24gr120.gtsp 
 | 
 2769 
 | 
 0.00 
 | 
 2.34 
 | 
 0.62 
 | 
 0.07 
 | 
 
| 
 25pr124.gtsp 
 | 
 36605 
 | 
 0.00 
 | 
 2.84 
 | 
 0.00 
 | 
 0.44 
 | 
 
| 
 26bier127.gtsp 
 | 
 72418 
 | 
 0.00 
 | 
 3.35 
 | 
 0.00 
 | 
 0.42 
 | 
 
| 
 28pr136.gtsp 
 | 
 42570 
 | 
 0.00 
 | 
 4.23 
 | 
 0.72 
 | 
 0.86 
 | 
 
| 
 29pr144.gtsp 
 | 
 45886 
 | 
 0.00 
 | 
 5.42 
 | 
 0.00 
 | 
 0.54 
 | 
 
| 
 30kroA150.gtsp 
 | 
 11018 
 | 
 0.00 
 | 
 5.95 
 | 
 0.01 
 | 
 1.14 
 | 
 
| 
 30kroB150.gtsp 
 | 
 12196 
 | 
 0.00 
 | 
 5.02 
 | 
 0.33 
 | 
 1.45 
 | 
 
| 
 31pr152.gtsp 
 | 
 51576 
 | 
 0.00 
 | 
 5.24 
 | 
 0.00 
 | 
 0.68 
 | 
 
| 
 32u159.gtsp 
 | 
 22664 
 | 
 0.00 
 | 
 5.58 
 | 
 0.43 
 | 
 0.83 
 | 
 
| 
 39rat195.gtsp 
 | 
 854 
 | 
 0.00 
 | 
 11.01 
 | 
 1.05 
 | 
 1.63 
 | 
 
| 
 40d198.gtsp 
 | 
 10557 
 | 
 0.00 
 | 
 10.15 
 | 
 0.07 
 | 
 1.41 
 | 
 
| 
 40kroA200.gtsp 
 | 
 13406 
 | 
 0.00 
 | 
 10.41 
 | 
 0.21 
 | 
 1.65 
 | 
 
| 
 40kroB200.gtsp 
 | 
 13111 
 | 
 0.00 
 | 
 10.81 
 | 
 0.15 
 | 
 2.09 
 | 
 
| 
 45ts225.gtsp 
 | 
 68340 
 | 
 0.04 
 | 
 31.45 
 | 
 0.29 
 | 
 1.91 
 | 
 
| 
 46pr226.gtsp 
 | 
 64007 
 | 
 0.00 
 | 
 8.25 
 | 
 0.00 
 | 
 1.03 
 | 
 
| 
 53gil262.gtsp 
 | 
 1013 
 | 
 0.14 
 | 
 26.34 
 | 
 1.8 
 | 
 2.35 
 | 
 
| 
 53pr264.gtsp 
 | 
 29549 
 | 
 0.00 
 | 
 18.27 
 | 
 0.46 
 | 
 2.43 
 | 
 
| 
 60pr299.gtsp 
 | 
 22615 
 | 
 0.00 
 | 
 21.25 
 | 
 0.20 
 | 
 5.79 
 | 
 
| 
 64lin318.gtsp 
 | 
 20765 
 | 
 0.00 
 | 
 26.33 
 | 
 0.59 
 | 
 4.67 
 | 
 
| 
 80rd400.gtsp 
 | 
 6361 
 | 
 0.42 
 | 
 32.21 
 | 
 1.45 
 | 
 10.12 
 | 
 
| 
 84fl417.gtsp 
 | 
 9651 
 | 
 0.00 
 | 
 31.63 
 | 
 0.00 
 | 
 3.41 
 | 
 
| 
 88pr439.gtsp 
 | 
 60099 
 | 
 0.00 
 | 
 42.65 
 | 
 0.09 
 | 
 10.56 
 | 
 
| 
 89pcb442.gtsp 
 | 
 21657 
 | 
 0.19 
 | 
 62.53 
 | 
 1.26 
 | 
 11.22 
 | 
 
  
TABLE 4.4 - Résultats
expérimentaux : comparaisons des opérateurs de croisement sur
instances fermées 
 
| 
 name 
 | 
 best 
 | 
 Dropstar Gap CPU 
 | 
 One-Point Gap CPU 
 | 
 
| 
 99d493.gtsp 
 | 
 20117.2 
 | 
 -0.03 
 | 
 166.11 
 | 
 0.03 
 | 
 12.1 
 | 
 
| 
 107att532.gtsp 
 | 
 13510.8 
 | 
 -0.30 
 | 
 121.54 
 | 
 0.21 
 | 
 18.73 
 | 
 
| 
 107si535.gtsp 
 | 
 13513.2 
 | 
 -0.01 
 | 
 90.98 
 | 
 0.01 
 | 
 10.58 
 | 
 
| 
 113pa561.gtsp 
 | 
 1051.2 
 | 
 -0.84 
 | 
 149.43 
 | 
 1.58 
 | 
 11.66 
 | 
 
| 
 115rat575.gtsp 
 | 
 2414.8 
 | 
 0.04 
 | 
 157.01 
 | 
 5.01 
 | 
 17.99 
 | 
 
| 
 131p654.gtsp 
 | 
 27439 
 | 
 -0.03 
 | 
 144.95 
 | 
 -0.01 
 | 
 10.95 
 | 
 
| 
 132d657.gtsp 
 | 
 22599 
 | 
 -0.15 
 | 
 259.11 
 | 
 1.15 
 | 
 27.2 
 | 
 
| 
 145u724.gtsp 
 | 
 17370 
 | 
 0.45 
 | 
 218.66 
 | 
 2.76 
 | 
 45.31 
 | 
 
| 
 157rat783.gtsp 
 | 
 3300.2 
 | 
 -0.07 
 | 
 391.79 
 | 
 3.68 
 | 
 42.76 
 | 
 
| 
 201pr1002.gtsp 
 | 
 114582.2 
 | 
 0.03 
 | 
 513.48 
 | 
 1.49 
 | 
 76.54 
 | 
 
| 
 207si1032.gtsp 
 | 
 22388.8 
 | 
 -0.26 
 | 
 616.28 
 | 
 0.33 
 | 
 75 
 | 
 
| 
 212u1060.gtsp 
 | 
 108390.4 
 | 
 -0.92 
 | 
 762.86 
 | 
 -0.28 
 | 
 88.6 
 | 
 
| 
 217vm1084.gtsp 
 | 
 131884.6 
 | 
 -0.26 
 | 
 583.44 
 | 
 0.3 
 | 
 89.87 
 | 
 
  
TABLE 4.5 - Résultats
expérimentaux : comparaisons des opérateurs de croisement sur
instances ouvertes 
 
| 
 instance 
 | 
 Bontoux Gap CPU 
 | 
 mrOX Gap CPU 
 | 
 Snyder Gap CPU 
 | 
 GI Gap CPU 
 | 
 BC CPU 
 | 
 
| 
 10att48 
 | 
 0 
 | 
 0.76 
 | 
 0 
 | 
 0.36 
 | 
 0 
 | 
 0.18 
 | 
 * 
 | 
 * 
 | 
 2.1 
 | 
 
| 
 10gr48 
 | 
 0 
 | 
 0.79 
 | 
 0 
 | 
 0.32 
 | 
 0 
 | 
 0.08 
 | 
 * 
 | 
 * 
 | 
 1.9 
 | 
 
| 
 10hk48 
 | 
 0 
 | 
 0.5 
 | 
 0 
 | 
 0.31 
 | 
 0 
 | 
 0.08 
 | 
 * 
 | 
 * 
 | 
 3.8 
 | 
 
| 
 11eil51 
 | 
 0 
 | 
 0.81 
 | 
 0 
 | 
 0.26 
 | 
 0 
 | 
 0.08 
 | 
 0 
 | 
 0.3 
 | 
 2.9 
 | 
 
| 
 12brazil58 
 | 
 0 
 | 
 0.65 
 | 
 0 
 | 
 0.78 
 | 
 0 
 | 
 0.1 
 | 
 * 
 | 
 * 
 | 
 3 
 | 
 
| 
 14st70 
 | 
 0 
 | 
 0.93 
 | 
 0 
 | 
 0.35 
 | 
 0 
 | 
 0.07 
 | 
 0 
 | 
 1.7 
 | 
 7.3 
 | 
 
| 
 16eil76 
 | 
 0 
 | 
 1 
 | 
 0 
 | 
 0.37 
 | 
 0 
 | 
 0.11 
 | 
 0 
 | 
 2.2 
 | 
 9.4 
 | 
 
| 
 16pr76 
 | 
 0 
 | 
 1.17 
 | 
 0 
 | 
 0.45 
 | 
 0 
 | 
 0.16 
 | 
 0 
 | 
 2.5 
 | 
 12.9 
 | 
 
| 
 20kroA100 
 | 
 0 
 | 
 1.81 
 | 
 0 
 | 
 0.5 
 | 
 0 
 | 
 0.24 
 | 
 0 
 | 
 5 
 | 
 51.5 
 | 
 
| 
 20kroB100 
 | 
 0 
 | 
 2.17 
 | 
 0 
 | 
 0.63 
 | 
 0 
 | 
 0.25 
 | 
 0 
 | 
 6.8 
 | 
 18.4 
 | 
 
| 
 20kroC100 
 | 
 0 
 | 
 1.85 
 | 
 0 
 | 
 0.6 
 | 
 0 
 | 
 0.22 
 | 
 0 
 | 
 6.4 
 | 
 22.2 
 | 
 
| 
 20kroD100 
 | 
 0 
 | 
 2.77 
 | 
 0 
 | 
 0.62 
 | 
 0 
 | 
 0.23 
 | 
 0 
 | 
 6.5 
 | 
 14.4 
 | 
 
| 
 20kroE100 
 | 
 0 
 | 
 1.81 
 | 
 0 
 | 
 0.67 
 | 
 0 
 | 
 0.43 
 | 
 0 
 | 
 8.6 
 | 
 14.3 
 | 
 
| 
 20rat99 
 | 
 0 
 | 
 3.89 
 | 
 0 
 | 
 0.58 
 | 
 0 
 | 
 0.15 
 | 
 0 
 | 
 6.7 
 | 
 13 
 | 
 
| 
 20rd100 
 | 
 0 
 | 
 2.91 
 | 
 0 
 | 
 0.51 
 | 
 0 
 | 
 0.29 
 | 
 0.08 
 | 
 7.3 
 | 
 16.6 
 | 
 
| 
 21eil101 
 | 
 0 
 | 
 2.09 
 | 
 0 
 | 
 0.48 
 | 
 0 
 | 
 0.18 
 | 
 0.4 
 | 
 5.2 
 | 
 25.6 
 | 
 
| 
 21lin105 
 | 
 0 
 | 
 3.18 
 | 
 0 
 | 
 0.6 
 | 
 0 
 | 
 0.33 
 | 
 0 
 | 
 14.4 
 | 
 16.4 
 | 
 
| 
 22pr107 
 | 
 0 
 | 
 4.78 
 | 
 0 
 | 
 0.53 
 | 
 0 
 | 
 0.2 
 | 
 0 
 | 
 8.7 
 | 
 7.4 
 | 
 
| 
 24gr120 
 | 
 0 
 | 
 2.34 
 | 
 0 
 | 
 0.66 
 | 
 0 
 | 
 0.32 
 | 
 * 
 | 
 * 
 | 
 41.9 
 | 
 
| 
 25pr124 
 | 
 0 
 | 
 2.84 
 | 
 0 
 | 
 0.68 
 | 
 0 
 | 
 0.26 
 | 
 0.43 
 | 
 12.2 
 | 
 25.9 
 | 
 
| 
 26bier127 
 | 
 0 
 | 
 3.35 
 | 
 0 
 | 
 0.78 
 | 
 0 
 | 
 0.28 
 | 
 5.55 
 | 
 36.1 
 | 
 23.6 
 | 
 
| 
 28pr136 
 | 
 0 
 | 
 4.23 
 | 
 0 
 | 
 0.79 
 | 
 0.16 
 | 
 0.36 
 | 
 1.28 
 | 
 12.5 
 | 
 43 
 | 
 
| 
 29pr144 
 | 
 0 
 | 
 5.42 
 | 
 0 
 | 
 1 
 | 
 0 
 | 
 0.44 
 | 
 0 
 | 
 16.3 
 | 
 8.2 
 | 
 
| 
 30kroA150 
 | 
 0 
 | 
 5.95 
 | 
 0 
 | 
 0.98 
 | 
 0 
 | 
 0.32 
 | 
 0 
 | 
 17.8 
 | 
 100.3 
 | 
 
| 
 30kroB150 
 | 
 0 
 | 
 5.02 
 | 
 0 
 | 
 0.98 
 | 
 0 
 | 
 0.71 
 | 
 0 
 | 
 14.2 
 | 
 60.6 
 | 
 
| 
 31pr152 
 | 
 0 
 | 
 5.24 
 | 
 0 
 | 
 0.97 
 | 
 0 
 | 
 0.38 
 | 
 0.47 
 | 
 17.6 
 | 
 94.8 
 | 
 
| 
 32u159 
 | 
 0 
 | 
 5.58 
 | 
 0 
 | 
 0.98 
 | 
 0 
 | 
 0.55 
 | 
 2.6 
 | 
 18.5 
 | 
 146.4 
 | 
 
| 
 39rat195 
 | 
 0 
 | 
 11.01 
 | 
 0 
 | 
 1.37 
 | 
 0 
 | 
 1.33 
 | 
 0 
 | 
 37.2 
 | 
 245.9 
 | 
 
| 
 40d198 
 | 
 0 
 | 
 10.15 
 | 
 0 
 | 
 1.63 
 | 
 0.07 
 | 
 1.47 
 | 
 0.6 
 | 
 60.4 
 | 
 763.1 
 | 
 
| 
 40kroA200 
 | 
 0 
 | 
 10.41 
 | 
 0 
 | 
 1.66 
 | 
 0 
 | 
 0.95 
 | 
 0 
 | 
 29.7 
 | 
 187.4 
 | 
 
| 
 40kroB200 
 | 
 0 
 | 
 10.81 
 | 
 0.05 
 | 
 1.63 
 | 
 0.01 
 | 
 1.29 
 | 
 0 
 | 
 35.8 
 | 
 268.5 
 | 
 
| 
 45ts225 
 | 
 0.04 
 | 
 31.45 
 | 
 0.14 
 | 
 1.71 
 | 
 0.28 
 | 
 1.09 
 | 
 0.61 
 | 
 89 
 | 
 37875.9 
 | 
 
| 
 46pr226 
 | 
 0 
 | 
 8.25 
 | 
 0 
 | 
 1.54 
 | 
 0 
 | 
 1.09 
 | 
 0 
 | 
 25.5 
 | 
 106.9 
 | 
 
| 
 53gil262 
 | 
 0.14 
 | 
 24.34 
 | 
 0.45 
 | 
 3.64 
 | 
 0.55 
 | 
 3.05 
 | 
 5.03 
 | 
 115.4 
 | 
 6624.1 
 | 
 
| 
 53pr264 
 | 
 0 
 | 
 18.27 
 | 
 0 
 | 
 2.36 
 | 
 0.09 
 | 
 2.72 
 | 
 0.36 
 | 
 64.4 
 | 
 337 
 | 
 
| 
 60pr299 
 | 
 0 
 | 
 21.25 
 | 
 0.05 
 | 
 4.59 
 | 
 0.16 
 | 
 4.08 
 | 
 2.23 
 | 
 90.3 
 | 
 812.8 
 | 
 
| 
 64lin318 
 | 
 0 
 | 
 26.33 
 | 
 0 
 | 
 8.08 
 | 
 0.54 
 | 
 5.39 
 | 
 4.59 
 | 
 206.8 
 | 
 1671.9 
 | 
 
| 
 80rd400 
 | 
 0.42 
 | 
 32.21 
 | 
 0.58 
 | 
 14.58 
 | 
 0.72 
 | 
 10.27 
 | 
 1.23 
 | 
 403.5 
 | 
 7021.4 
 | 
 
| 
 84fl417 
 | 
 0 
 | 
 31.63 
 | 
 0.04 
 | 
 8.15 
 | 
 0.06 
 | 
 6.18 
 | 
 0.48 
 | 
 427.1 
 | 
 16719.4 
 | 
 
| 
 88pr439 
 | 
 0 
 | 
 42.55 
 | 
 0 
 | 
 19.06 
 | 
 0.83 
 | 
 15.09 
 | 
 3.52 
 | 
 611 
 | 
 5422.8 
 | 
 
| 
 89pcb442 
 | 
 0.19 
 | 
 62.53 
 | 
 0.01 
 | 
 23.43 
 | 
 1.23 
 | 
 11.74 
 | 
 5.91 
 | 
 567.7 
 | 
 58770.5 
 | 
 
| 
 Averages 
 | 
 0.02 
 | 
 10.12 
 | 
 0.03 
 | 
 2.69 
 | 
 0.11 
 | 
 1.77 
 | 
 0.98 
 | 
 83.09 
 | 
 3356.47 
 | 
 
| 
 Essais 
 | 
 5 
 | 
   | 
 5 
 | 
   | 
 5 
 | 
   | 
 1 
 | 
   | 
 1 
 | 
 
  
TABLE 4.6 - Résultats
expérimentaux : comparatifs entre plusieurs algorithmes 
 
| 
 instance 
 | 
 Min 
 | 
 Dropstar 
Mean CPU Time 
 | 
 Min 
 | 
 One-Point 
Mean CPU Time 
 | 
 
| 
 baf10att48.gtsp 
 | 
 1774 
 | 
 1774 
 | 
 0.68 
 | 
 1774 
 | 
 1774 
 | 
 0.15 
 | 
 
| 
 baf10gr48.gtsp 
 | 
 1182 
 | 
 1182 
 | 
 1.33 
 | 
 1182 
 | 
 1182 
 | 
 0.16 
 | 
 
| 
 baf10hk48.gtsp 
 | 
 2112 
 | 
 2112 
 | 
 0.77 
 | 
 2112 
 | 
 2112 
 | 
 0.17 
 | 
 
| 
 baf11eil51.gtsp 
 | 
 86 
 | 
 86 
 | 
 1.52 
 | 
 86 
 | 
 86 
 | 
 0.15 
 | 
 
| 
 baf12brazil58.gtsp 
 | 
 3378 
 | 
 3378 
 | 
 2.16 
 | 
 3378 
 | 
 3378 
 | 
 0.23 
 | 
 
| 
 baf14st70.gtsp 
 | 
 141 
 | 
 141 
 | 
 4.32 
 | 
 141 
 | 
 141 
 | 
 0.26 
 | 
 
| 
 baf16eil76.gtsp 
 | 
 107 
 | 
 107.2 
 | 
 4.79 
 | 
 107 
 | 
 110.2 
 | 
 0.47 
 | 
 
| 
 baf16pr76.gtsp 
 | 
 18349 
 | 
 18349 
 | 
 5.06 
 | 
 18349 
 | 
 18481 
 | 
 0.45 
 | 
 
| 
 baf20kroA100.gtsp 
 | 
 5044 
 | 
 5076.2 
 | 
 22 
 | 
 5117 
 | 
 5254.4 
 | 
 0.6 
 | 
 
| 
 baf20kroB100.gtsp 
 | 
 5395 
 | 
 5395 
 | 
 12.64 
 | 
 5413 
 | 
 5793.8 
 | 
 0.58 
 | 
 
| 
 baf20kroC100.gtsp 
 | 
 5799 
 | 
 5804.8 
 | 
 25.09 
 | 
 5799 
 | 
 5849.6 
 | 
 0.61 
 | 
 
| 
 baf20kroD100.gtsp 
 | 
 5266 
 | 
 5298.2 
 | 
 23.31 
 | 
 5266 
 | 
 5360 
 | 
 0.62 
 | 
 
| 
 baf20kroE100.gtsp 
 | 
 5449 
 | 
 5449 
 | 
 6.98 
 | 
 5449 
 | 
 5449.4 
 | 
 0.41 
 | 
 
| 
 baf20rat99.gtsp 
 | 
 230 
 | 
 231.6 
 | 
 13.91 
 | 
 230 
 | 
 235.8 
 | 
 0.41 
 | 
 
| 
 baf20rd100.gtsp 
 | 
 1747 
 | 
 1747.4 
 | 
 7.9 
 | 
 1747 
 | 
 1793.8 
 | 
 0.7 
 | 
 
| 
 baf21eil101.gtsp 
 | 
 105 
 | 
 105 
 | 
 4.8 
 | 
 105 
 | 
 105 
 | 
 0.32 
 | 
 
| 
 baf21lin105.gtsp 
 | 
 2758 
 | 
 2758 
 | 
 14.05 
 | 
 2758 
 | 
 2764.4 
 | 
 0.37 
 | 
 
| 
 baf22pr107.gtsp 
 | 
 6849 
 | 
 6879.6 
 | 
 4.97 
 | 
 6849 
 | 
 6889.8 
 | 
 0.39 
 | 
 
| 
 baf24gr120.gtsp 
 | 
 1412 
 | 
 1434 
 | 
 18.03 
 | 
 1414 
 | 
 1440.8 
 | 
 0.9 
 | 
 
| 
 baf25pr124.gtsp 
 | 
 10745 
 | 
 10745 
 | 
 8.3 
 | 
 10745 
 | 
 10745 
 | 
 0.38 
 | 
 
| 
 baf26bier127.gtsp 
 | 
 11740 
 | 
 11973.2 
 | 
 5.92 
 | 
 12164 
 | 
 12258.8 
 | 
 0.59 
 | 
 
| 
 baf28pr136.gtsp 
 | 
 17824 
 | 
 17857.8 
 | 
 22.88 
 | 
 17824 
 | 
 17959.2 
 | 
 0.55 
 | 
 
| 
 baf29pr144.gtsp 
 | 
 14070 
 | 
 14071 
 | 
 26.55 
 | 
 14070 
 | 
 14269 
 | 
 0.8 
 | 
 
| 
 baf30kroA150.gtsp 
 | 
 7076 
 | 
 7316.4 
 | 
 52.39 
 | 
 7248 
 | 
 7319 
 | 
 2.18 
 | 
 
| 
 baf30kroB150.gtsp 
 | 
 5855 
 | 
 5992.6 
 | 
 31.27 
 | 
 6055 
 | 
 6147 
 | 
 1.63 
 | 
 
| 
 baf31pr152.gtsp 
 | 
 13002 
 | 
 13154.6 
 | 
 29.09 
 | 
 13002 
 | 
 13223.8 
 | 
 1.09 
 | 
 
| 
 baf32u159.gtsp 
 | 
 7301 
 | 
 7309.2 
 | 
 27.89 
 | 
 7326 
 | 
 7595.8 
 | 
 0.78 
 | 
 
| 
 baf39rat195.gtsp 
 | 
 477 
 | 
 477.4 
 | 
 144.94 
 | 
 477 
 | 
 480 
 | 
 1.09 
 | 
 
  
TABLE 4.7 - Résultats
expérimentaux : comparatifs des opérateurs de croisement sur de
nouvelles instances (1) 
 
| 
 instance 
 | 
 Min 
 | 
 Dropstar 
Mean CPU Time 
 | 
 Min 
 | 
 One-Point 
Mean CPU Time 
 | 
 
| 
 baf40d198.gtsp 
 | 
 1500 
 | 
 1555.4 
 | 
 18.71 
 | 
 1514 
 | 
 1555.6 
 | 
 1.54 
 | 
 
| 
 baf40kroA200.gtsp 
 | 
 7126 
 | 
 7416.8 
 | 
 82.2 
 | 
 7316 
 | 
 7537.2 
 | 
 2.82 
 | 
 
| 
 baf40kroB200.gtsp 
 | 
 7375 
 | 
 7544.6 
 | 
 152.83 
 | 
 7420 
 | 
 7732.4 
 | 
 2.99 
 | 
 
| 
 baf41gr202.gtsp 
 | 
 3656 
 | 
 3656 
 | 
 16.57 
 | 
 3656 
 | 
 3656 
 | 
 1.32 
 | 
 
| 
 baf45ts225.gtsp 
 | 
 26059 
 | 
 26359.6 
 | 
 113.32 
 | 
 26076 
 | 
 26369.2 
 | 
 1.79 
 | 
 
| 
 baf46pr226.gtsp 
 | 
 13555 
 | 
 13555 
 | 
 86.31 
 | 
 13555 
 | 
 13555 
 | 
 0.95 
 | 
 
| 
 baf53gil262.gtsp 
 | 
 591 
 | 
 624.8 
 | 
 223.63 
 | 
 642 
 | 
 659.2 
 | 
 3.06 
 | 
 
| 
 baf53pr264.gtsp 
 | 
 7716 
 | 
 7748 
 | 
 40.56 
 | 
 7772 
 | 
 7821.6 
 | 
 2.06 
 | 
 
| 
 baf60pr299.gtsp 
 | 
 10137 
 | 
 10795.4 
 | 
 265.09 
 | 
 10933 
 | 
 11771.8 
 | 
 6.11 
 | 
 
| 
 baf64lin318.gtsp 
 | 
 7762 
 | 
 8113 
 | 
 259.89 
 | 
 8054 
 | 
 8216.6 
 | 
 5.74 
 | 
 
| 
 baf80rd400.gtsp 
 | 
 3725 
 | 
 3899.2 
 | 
 635.63 
 | 
 3782 
 | 
 3919.6 
 | 
 12.34 
 | 
 
| 
 baf84fl417.gtsp 
 | 
 2267 
 | 
 2335.2 
 | 
 422.72 
 | 
 2296 
 | 
 2572.6 
 | 
 7.93 
 | 
 
| 
 baf87gr431.gtsp 
 | 
 10787 
 | 
 10861.4 
 | 
 105.07 
 | 
 10825 
 | 
 10917.8 
 | 
 7.69 
 | 
 
| 
 baf88pr439.gtsp 
 | 
 14292 
 | 
 15280.2 
 | 
 325.86 
 | 
 15334 
 | 
 16579 
 | 
 8.99 
 | 
 
| 
 baf89pcb442.gtsp 
 | 
 10266 
 | 
 10707.8 
 | 
 464.16 
 | 
 11716 
 | 
 12855 
 | 
 17.63 
 | 
 
| 
 baf99d493.gtsp 
 | 
 3156 
 | 
 3232.4 
 | 
 217.08 
 | 
 3273 
 | 
 3321.6 
 | 
 16.16 
 | 
 
| 
 baf107att532.gtsp 
 | 
 4392 
 | 
 4529.6 
 | 
 508.4 
 | 
 4530 
 | 
 4705 
 | 
 16.4 
 | 
 
| 
 baf107si535.gtsp 
 | 
 9059 
 | 
 9129.8 
 | 
 444.81 
 | 
 9258 
 | 
 9741 
 | 
 22.35 
 | 
 
| 
 baf113pa561.gtsp 
 | 
 460 
 | 
 470.4 
 | 
 817.12 
 | 
 478 
 | 
 512.4 
 | 
 12.22 
 | 
 
| 
 baf115rat575.gtsp 
 | 
 1366 
 | 
 1376 
 | 
 382.36 
 | 
 1419 
 | 
 1477.6 
 | 
 11.92 
 | 
 
| 
 baf131p654.gtsp 
 | 
 5956 
 | 
 6033.6 
 | 
 833.75 
 | 
 6130 
 | 
 6225.2 
 | 
 18.3 
 | 
 
| 
 baf132d657.gtsp 
 | 
 8821 
 | 
 9377.6 
 | 
 421.54 
 | 
 8870 
 | 
 11216.8 
 | 
 21.75 
 | 
 
| 
 baf145u724.gtsp 
 | 
 10165 
 | 
 10253.6 
 | 
 877.34 
 | 
 13794 
 | 
 15031.6 
 | 
 45.79 
 | 
 
| 
 baf157rat783.gtsp 
 | 
 1931 
 | 
 2131.4 
 | 
 439.91 
 | 
 2878 
 | 
 2983.6 
 | 
 39.77 
 | 
 
| 
 baf201pr1002.gtsp 
 | 
 50225 
 | 
 52626.8 
 | 
 754.24 
 | 
 56844 
 | 
 60121 
 | 
 82.89 
 | 
 
| 
 baf207si1032.gtsp 
 | 
 19108 
 | 
 19228.6 
 | 
 653.14 
 | 
 20066 
 | 
 20306.6 
 | 
 82.26 
 | 
 
| 
 baf212u1060.gtsp 
 | 
 44684 
 | 
 46058.6 
 | 
 731.6 
 | 
 52151 
 | 
 65714.8 
 | 
 97.58 
 | 
 
| 
 baf217vm1084.gtsp 
 | 
 61595 
 | 
 64708.8 
 | 
 976.06 
 | 
 102578 
 | 
 105324 
 | 
 114.43 
 | 
 
  
TABLE 4.8 - Résultats
expérimentaux : comparatifs des opérateurs de croisement sur de
nouvelles instances (2) 
 |